Interview voor Pharos

Interview op een bijeenkomst van Pharos

Kan je ons iets meer vertellen over jezelf? Wie ben je, waar kom je vandaan, wat doe je in het leven, hobbies en passies…?

Ik kom uit het Waasland 😉 ‘In den beginne’ ben ik filosofie beginnen studeren in Gent, tot ik ontdekte dat de studie filosofie in Leuven mij meer zou liggen, dus ben ik twee jaar geleden naar Leuven gekomen. Ondertussen zit ik in het thesisjaar van een onderzoeks-ManaMa in de filosofie. Mijn thesis gaat over de modale metafysica van Johannes Duns Scotus, voor wie dat mocht interesseren. Mijn voornaamste hobby is het lay-outen van boeken en websites en het organiseren van lezingen over politiek en economie.

Je noemt jezelf vandaag overtuigde christen, maar is dat altijd zo geweest?

Absoluut niet. Hoewel ik destijds gedoopt en gevormd ben heb ik van thuis uit nooit actief het geloof meegekregen. Zelfs toen ik deze zomer naar de wereldjongerendagen ging vond ik het nog altijd niet evident om tegen familie en vrienden te zeggen dat ik naar Spanje ging om de Paus te zien.

Wat heeft je uiteindelijk `over de streep getrokken` om toch dit pad te kiezen?

Wel, ik ben filosofie beginnen studeren omdat ik op zoek was naar waarheid, en ik heb me altijd maatschappelijk geëngageerd omdat ik vond dat een betere wereld mogelijk en nodig was. Die twee motivaties hebben me na meer dan tien jaar gebracht waar ik hier nu zit. Ergens in de lagere school begon dat engagement met bezorgdheid over het milieu, maar dan gaat het al snel over milieubeleid en dus politiek. Ergens in het tweede of derde middelbaar heb ik me dan in de partijpolitiek ‘gesmeten’, maar tegen dat ik ongeveer oud genoeg was om te gaan stemmen hield ik het voor bekeken want je botst al snel op wat in onze huidige politieke structuur mogelijk, en vooral niet mogelijk is. Dus heb ik mij gericht op het veranderen van de politieke structuren, totdat ik na een paar jaar inzag dat ons denken als dusdanig over politiek en samenleving eigenlijk fout zat, dus heb ik mij daar op gericht. Nog enkele jaren later zag ik dan eindelijk in – dankzij Fulton Sheen als ik het mij goed herinner – dat de problemen in politiek en samenleving uiteindelijk van mensen kwamen, en niet in de eerste plaats door ‘de politiek’ of ‘de economie’ of ‘de samenleving’ veroorzaakt werden, en dat dat dus ook niet de eerste aandacht moest krijgen.

Ondertussen had mijn filosofische zoektocht me veel bijgeleerd over de manier waarop door de eeuwen heen – en vooral op dit moment – mensen nadenken over de wereld en hun eigen leven. Jaar na jaar heb ik gedacht dat het grote probleem lag in een of ander ‘isme’ – het materialisme, het determinisme, het reductionisme, het positivisme, het nominalisme, enz. Zo kwam ik geleidelijk aan meer en meer in de filosofische nabijheid van Christelijke en katholieke auteurs, en ik stelde keer op keer vast dat ze bij heel wat filosofische kwesties precies die antwoorden gaven waarvan ik ook vond dat ze juist waren. Daarna ging het steeds sneller. Een reeks Angelsaksische auteurs als Peter Kreeft, C.S. Lewis en G. K. Chesterton – en klassiekers als Augustinus – trokken me intellectueel en cultureel over de streep met hun apologetische werken, en de werken van Johannes Paulus II en Benedictus XVI – en Thomas van Aquino – gaven mij de filosofische garantie om het Christelijke geloof te vertrouwen.

Last but not least waren er de ontmoetingen – bijvoorbeeld dankzij Pharos, en dankzij het Opus Dei – die mij enorm hebben gesteund. Het laatste duwtje kwam dan van een priester om eens te beginnen bidden, en toen was het ‘gebeurd’ 😉

We willen het vandaag over Kerstmis hebben en over wat het betekent dat Jezus, de Zoon van God, naar de aarde is gekomen. Welk verschil maakt dat voor jou? Jezus is naar de aarde gekomen, so what?

Dat maakt al het verschil! Dat maakt het grootste verschil van alles wat maar een verschil kan maken. Niet voor niets is onze tijdrekening gebaseerd op ‘voor Christus’ en ‘na Christus’, simpelweg omdat de geboorte van Christus het belangrijkste is dat ooit is gebeurd! (Pasen is eigenlijk belangrijker dan Kerstmis, maar soit, dan moet je mij dan nog maar eens uitnodigen 😉 Als je niet weet waar het eigenlijk over gaat, waarom voor die persoon van Jezus Christus wellicht meer geschreven, gebouwd, gepraat, geschilderd, geleden, gefeest en gevochten is dan voor gelijk welke andere persoon die ooit heeft geleefd, dan kan ik alleen maar zeggen; you ain’t seen nothing yet. Ik veronderstel dat de meesten hier aanwezig gelovig zijn, wel, het feit dat Jezus geboren is, is geen klein detail dat ons doet verschillen van de andere godsdiensten. Je kan Jezus niet vergelijken met Mozes of Mohammed of Buddha of Socrates. Die eerste twee zeiden dat ze God hebben gehoord. Die laatste twee zeiden dat God niet bestond. Jezus zei ik *ben* de zoon van God. Al duizenden jaren zijn mensen op zoek naar God. Op een bepaald moment zegt God dan, “ok mannekes, jullie slagen er duidelijk niet in om tot bij mij te geraken, ik zal dan tot bij jullie komen om het allemaal eens ‘tegoei’ duidelijk te maken”. Dat is de claim van het Christendom, dat Jezus Christus God *is*, en dat is een veel radicalere claim dan gelijk welke andere godsdienst maakt.

Dat hij zich *als mens* heeft geopenbaard – want dat vieren we met Kerstmis – is dan opnieuw geen klein detail. Waarom kon God niet gewoon een handleiding met theologische doctrines, morele normen en liturgische richtlijnen naar de aarde sturen? Waarom moest dat ‘in Godsnaam’ via een menselijk lichaam dat 33 jaar later wordt afgeslacht? Vergelijk het Christendom hier met het Jodendom of de Islam. Het Jodendom is gebaseerd op een reeks profeten en aartsvaders, de Islam is gebaseerd op één profeet. Het punt is echter dat in beide gevallen die godsdienst bestaat uit woorden, richtlijnen, bevelen, aanmaningen, waarschuwingen, verhalen. Het Christendom heeft dat ook allemaal, maar Christus zelf heeft nooit een woord geschreven. Hij is niet op aarde gekomen om zijn levenswijsheid te delen, met zijn kruisiging dan als uit de hand gelopen promotiestunt ofzo. Hij is op aarde gekomen om te *sterven*. Dat was het punt dat hij wou maken, belangrijker dan alles wat hij gezegd heeft, belangrijker dan de bergrede, belangrijker dan al de wonderen die hij verricht heeft. Om te kunnen sterven moet je natuurlijk eerst geboren worden, vandaar het belang van Kerstmis 😉

Hoe probeer jij dit dagelijks te beleven?

Op twee manieren: één, Jezus beter leren kennen, en twee, hem beter proberen navolgen. Zonder dat eerste kan je niet aan het tweede beginnen. Hoe leer je iemand beter kennen? Door over hem te lezen, door mensen te ontmoeten die hem hebben gekend, en door rechtstreeks met die persoon te praten. Kortom, studie, ontmoeting en gebed zijn drie manieren om Jezus beter te leren kennen. Aangezien we niet meer met hem kunnen praten zoals met andere personen, zijn studie en ontmoeting noodzakelijke voorwaarden om te kunnen bidden. Anders weet je niet tot wie je eigenlijk aan het bidden bent, maar bidden is, net als een echte ontmoeting, de belangrijkste manier om Jezus beter te leren kennen. Ik kan mij niet voorstellen dat een gelovige niet dagelijks zou bidden. We spenderen fortuinen aan internet en gsm om met heel de wereld over de meest onnozele zaken te kunnen communiceren, terwijl ‘draadloze communicatie’ met God op ieder moment mogelijk is, maar daar hebben we dan geen tijd voor!

Als er hier iemand is die durft te beweren dat hij of zij geen tijd heeft om dagelijks te bidden, dan geeft die persoon daarmee God een klap in zijn gezicht. We hebben alles van God gekregen. Alles. Hij heeft zijn leven voor ons gegeven. Hij is altijd bereid om naar ons te luisteren en ons te helpen. En wij zouden dan geen 10 minuten tijd hebben om exclusief aan hem te wijden?

Bovendien, eenmaal je het leert zul je ontdekken dat er niets zo waardevol is als dagelijks gebed. Het is beter dan een kom warme soep op een koude decembernacht, het is beter dan de lotto winnen, het is zelfs beter dan de reuzenpizza’s van La Vecchia Napoli in de Pensstraat 😉 Maar leren bidden is zoals leren praten of lezen of stappen of fietsen. Hoeveel moeite heeft het ieder van ons gekost om dat te leren? Hoeveel jaar hebben we er niet aan besteed? Wel, leren bidden kost nog veel meer moeite maar het is onvergelijkbaar veel meer waard. Doe het dus, probeer het. Zoek er ergens een boek over ofzo, of praat er over met mensen die meer ervaring hebben. Besteed er iedere dag op een vast moment een vast tijdstip aan, en begin met kleine stapjes – 5 of 10 minuten, zolang het maar een vastgestelde tijd is.

Hoe weet jij dat je dagelijks gebed écht contact is met God en geen psychologisch self-help techniekje om vrede te scheppen in je gedachten?

Ha! Omdat dat helemaal niet altijd zo behulpzaam is of mij altijd vrede geeft 😉 Als je je vooral goed en gelukkig wil voelen moet je geen Christen worden en als je dan toch Christen bent moet je zeker niet dagelijks beginnen bidden. Het kan je serieus dooreen schudden en je zelfbeeld een ferme deuk geven. Geloven in het algemeen en bidden in het bijzonder is geen kwestie van rozengeur en maneschijn. Het is een kwestie van opnieuw geboren worden. Is een mensenleven buiten de baarmoeder altijd mooier en gelukkiger dan een leven in de baarmoeder? Natuurlijk niet! Maar wie zou er voor kiezen om heel zijn leven in een baarmoeder door te brengen in plaats van ‘echt’ te leven? Christus zegt ons dat we naar de hel gaan als we een andere vrouw aankijken met lust in onze ogen. Denk je dat dat voor de meeste mannen een geruststellende gedachte is? En dan zeggen ze dat het Christendom een bedenksel is van mannen! Christus zegt dat wie hem wil volgen moet leren om zijn kruis te dragen, en de geschiedenis van de Kerk is een lange geschiedenis van martelaren. Lijkt dat op een zelf-hulp techniekje dat ons vrede geeft?

Wat is volgens jou het grootste obstakel voor mensen vandaag de dag om tot geloof te komen?

Ik, jij, wij. De gelovigen zelf. Mensen zijn zo vreselijk hard op zoek naar God en God is zo vreselijk hard op zoek naar de mensen dat de enige verklaring voor de achteruitgang van het geloof in onze streken kan zijn dat de mensen die het geloof bezitten die schat meer afschermen dan openbaar maken. Je kan dat ongetwijfeld psychologisch en sociologisch kaderen enzo. De Kerk is het slachtoffer geworden van haar eigen succes, waardoor het op een bepaald moment voor iedereen een vanzelfsprekendheid werd en niemand nog in staat was terug te keren naar de essentie. Je ziet dat mooi in de discussie over de K van de KUL. Daar wordt met geen woord gerept over Jezus of over God maar over een ‘gecentreerde identiteit’ en de ‘waarden’ en de ‘traditie’ enzo. Het enige wat nog rest in onze streken is een cultuurkatholicisme. Een soort fossiele versie van het katholicisme dat herinnert aan wat hier ooit groot en levend was. Geloof is een relatie met God en ook in een relatie is het grootste gevaar dat je de ander voor vanzelfsprekend gaat aannemen. We moeten de oorzaak voor de huidige situatie dus niet zoeken bij de onwil of de onwetendheid van de ongelovigen, maar bij ons eigen gebrek aan vuur, aan levend geloof.

Als Christenen in onze streken even enthousiast zouden zijn over hun geloof als een doorsnee Apple-fanaat van zijn nieuwste iPad zouden we al een heel stuk verder zijn. Ik kan dat weten want ik ben zelf een Apple-fanaat. Kijk toch hoe hard mensen op zoek zijn naar zingeving in hun leven als ze al door het dolle heengaan omdat de nieuwste iPad in plaats van één, maar liefst twéé camera’s heeft! En drie millimeter dunner is! Het is bijna een mirakel! En hoe enthousiast mensen zijn omdat ze ergens aan de andere kant van de wereld op de rug van een kameel hebben gezeten! Voor alle duidelijkheid, ik heb niets tegen iPads en kamelen, maar hoeveel ‘indrukwekkender’ of ‘spannender’ is de blijde boodschap niet?

Hoe kunnen wij als christenen mensen helpen om dit obstakel te overwinnen?

We moeten ons niet op andere mensen richten en niet op obstakels. We moeten ons op Christus richten. Hij zal dan wel duidelijk maken hoe en wanneer we andere mensen met hem in contact kunnen brengen. Dit is geen kwestie van menselijke strategie. We moeten ons geloof in Christus verdiepen totdat onze wortels zijn levenbrengend water bereiken, en de kracht die daar uit komt zal vanzelf overvloeien naar andere mensen.

Daarmee wil ik niet zeggen dat we gewoon goede mensen moeten proberen zijn en dat anderen ons en ons geloof dan gaan respecteren omdat we zo’n goede mensen zijn. Iedereen weet dat Moeder Theresa een heel goed mens was maar dat is voor niemand hier in Vlaanderen een reden om Christen te worden. Voor Christus zijn tijd was het revolutionair om zich te bekommeren om de armen en de zwakken en de zieken in de samenleving. Onze samenleving is ondertussen zo Christelijk dat dat voor iedereen, ik herhaal, voor iedereen, zelfs voor de meest rabiate atheïsten, een vanzelfsprekendheid is. De werken van barmhartigheid zijn lang, en terecht, het kenmerk geweest van wat het betekende Christen te zijn, maar dat is ondertussen zo vanzelfsprekend geworden dat dat niet meer volstaat om duidelijk te maken wat het betekent om Christen te zijn. Onze sociale welvaartsstaat is een fossiele vorm van algemene Christelijke naastenliefde.

Maar de overgrote meerderheid van onze medemensen hier in Vlaanderen heeft genoeg te eten! Tijd dus voor ons om te beseffen dat Christus niét in de eerste plaats gekomen is om ons brood te geven, of om de zieken te genezen. Ja, hij heeft broden vermenigvuldigd maar toen dacht het volk dat hij een wereldse koning zou worden, als een politieke leider die economische welstand zou brengen. Hoe bekend klinkt ons dat in de oren! Ja, Christus heeft wonderen verricht en zieken genezen maar al die mensen zijn later toch gestorven en zijn nu tot stof geworden. Christus is niet gekomen om ons aardse leven te verlengen, ook al hebben Christenen talloze ziekenhuizen gesticht en verdedigen ze het jongste en het oudste leven. Christus is gekomen om ons het eeuwige leven te geven!

Kortom, hier en nu hebben mensen nood aan de zuivere, onversneden essentie. Ze hebben nood aan Christus. Ze willen puur goud, geen koper, geen ijzer, en al zeker geen papiergeld. Laat ons niet praten over religie, laat ons niet praten over geloof, laat ons niet praten over het Christendom of het katholicisme, laat ons zelfs niet in eerste instantie praten over de kerk. Het gaat over God die zich geopenbaard heeft als Jezus Christus en hier en nu bij ons is als de Heilige Geest.

Ik wil geen afbreuk doen aan de blijvende nood voor zorg voor de armen en de zieken, maar een mens leeft niet van brood alleen. De meeste mensen hier en nu hebben alles wat men 100 jaar geleden noch maar van kon dromen. De economische bloei die de abdijen in Europa hebben gebracht is al lang overtroffen. De architecturale hoogstandjes van Gothische kathedralen kunnen niet op tegen de wonderen van de technologie. Er zijn goede argumenten die zeggen dat het Christendom het Westen zo ver heeft gebracht maar daarmee zijn we de essentie vergeten! Als de verloren zoon hebben we de erfenis van de Vader meegenomen en hebben we zijn huis verlaten! Maar mensen beginnen langzaam in te zien dat er iets kostbaarder is dan dat alles. Of beter gezegd, zelfs met dat alles zijn ze niet tevreden. Want ons hart is onrustig totdat het zijn rust vindt in de Heer.

Het is daarom aan ons om die boodschap door ons heen te laten stromen. We moeten onszelf vergelijken met een sluis. Aan de ene kant duwt het levenbrengende water, God, die niets liever wil dan in de harten van de mensen doordringen. Aan de andere kant zijn er de mensen die dorsten naar God maar de weg naar Hem niet kennen. Wij zijn de sluis. We moeten ons dus niet in de eerste plaats op een of andere strategie richten. We moeten ons zeker niet op onszelf richten. We moeten ons zelfs niet in de eerste plaats op die andere mensen richten, want wat hebben wij die andere mensen te bieden? Onszelf! En wij zijn natuurlijk allemaal fantastische mensen enzo, maar wij zijn niet zoveel fantastischer dan die andere mensen. We kunnen een paar honderd facebook-vrienden verzamelen maar daarmee gaan we onze contreien niet opnieuw kerstenen! Kortom, we moeten ons éérst en vooral en altijd in de eerste plaats richten op God. Bij een sluis doe je éérst de sluisdeur open waar het water hoog staat. Het enige wat wij moeten doen is onszelf openzetten voor God. Zoals Johannes De Doper zei “Hij moet groter worden, ik moet kleiner worden”, en ons hart zal vollopen van genade.  Daarna, maar dat zal bijna vanzelf gebeuren, zullen we ook de sluisdeur naar de anderen openzetten en hun toegang geven tot God.

Mocht je 3min hebben om 60 jonge gelovigen toe te spreken over wat God op je hart legt voor onze generatie, wat zou je hen dan zeggen?

In de mate dat ik nog tijd over heb: bid. Of beter nog, besteed één uur per dag aan God, hetzij met studie, met gebed, met een viering, wat dan ook. Breng ‘quality time’ door met God. Zelf ben ik iemand die graag boeken leest en naar lezingen luistert, maar er zijn ontelbaar veel andere manieren  om dichter bij God te komen, en dan heb ik het niet over op retraite gaan. Als je niet weet hoe je moet bidden, of hoe je God beter kan leren kennen, begin er aan! Vrààg God hoe je moet bidden, en je bent al begonnen met bidden! Het Christendom heeft de afgelopen 2000 jaar een traditie opgebouwd die zo onmetelijk rijk is aan wegen en spiritualiteiten om God te leren kennen dat ze bijna voor het oprapen liggen. Zoek, en gij zult vinden!

Besef dat het geloof in Christus iets is waar mensen vrijwillig hun leven voor hebben neergelegd. Zolang wij niet in staat zijn of bereid zijn om dat ook te doen – en laat ons hopen dat we het nooit hoeven te doen – hebben we nog een lange weg te gaan in het ontdekken van wat het geloof in Christus echt inhoudt. Laten we die weg iedere dag opnieuw opgaan, en iedere avond aan de Heer vragen om ons te vergeven voor onze zonden en ons falen, en iedere ochtend dankbaar zijn voor de nieuwe kans die Hij ons heeft gegeven.

Dat wil niet zeggen dat we daar niet nuchter en praktisch over moeten denken. Als je nu het voornemen neemt om iedere dag te bidden, leg een tijdstip en een tijdsduur vast. Om dat uur, zoveel minuten, en doe het iedere dag. Als je al iedere dag bidt, bid langer, zoek manieren om je gebed te verrijken en te verdiepen. De meesten van ons hier zijn studenten, dus voed ook je hersenen. Mensen hebben niet alleen een hart maar ook een hoofd, versterk ook je hoofd met studie, met lezingen, met onderricht.

Tot slot, als je tevreden bent over jezelf, besef dan hoeveel meer God van je verwacht. Als je ontevreden bent over jezelf, besef dan hoeveel meer God van je houdt dan gelijk welke andere mens, inclusief jezelf. Dat is een recept om iedere dag zo intens mogelijk te leven. Daarmee bedoel ik niet dat we iedere dag moeten staan springen en dansen omdat we geloven. De meesten van ons zijn ook niet gemaakt om vol vuur te staan preken of dikke theologische verhandelingen te schrijven of diepe mystieke ervaringen te hebben. Kijk naar Jozef en Maria. Wat voor ‘speciale’ dingen hebben die gedaan in hun leven? Niets, nada, noppes. Maar zonder hun praktische, eenvoudige zorgen voor Jezus was er van het Christendom geen sprake geweest. Met ‘intens leven’ bedoel ik dus eerder dat we moeten inzien hoe waardevol de meest eenvoudige dagelijkse zaken kunnen zijn, dat werkelijk bijna elke taak, elke ontmoeting, elk moment een kans is om God te eren en aan Zijn Koninkrijk te bouwen. Als je niet weet hoe, lees de heilige Josemaría Escrivá, die heeft dat veel beter uitgelegd dan ik dat kan 😉