(Lezersbrief verschenen in Tertio, 6 november 2019)
De zoals steeds onovertroffen G. K. Chesterton merkte op dat de kritiek op het katholieke geloof zo merkwaardig is omdat ze zo tegenstrijdig is. Voor de enen is het storend dat de mens zo hoog wordt verheven boven alle schepselen, voor de anderen schandalig dat de mens zo diep wordt vernederd tegenover God. Volgens de enen wordt het huwelijk en het krijgen van kinderen te hoog de hemel in geprezen, volgens anderen is het celibaat onbegrijpelijk en onnatuurlijk. Dat komt, stelt Chesterton vast in zijn Orthodoxie, omdat de Kerk een subtiel evenwicht in stand houdt dat die schijnbare tegenstellingen omvat én overstijgt. De recente discussies over de politieke ‘recuperatie’ van het Christendom door Europees rechts (zie Tertio nr. 1028 van 23/10) doen daar sterk aan denken.
Enerzijds is het inderdaad te gemakkelijk én fout om het katholieke geloof te reduceren tot een rechts-identitair discours. Katholieken moeten bereid zijn hun leven te geven voor hun eigen zieleheil en dat van hun naasten, en vroeger schuimden missionarissen de zeeën af om ‘vreemdelingen’ te gaan bekeren – in plaats van de zeeën af te schuimen op jacht naar ‘vreemdelingen’ die ons te veel geld gaan kosten, terwijl we het rijkste continent uit de geschiedenis van de mensheid zijn. Europees rechts is een rijke vrek, met of zonder identitair sausje. De parabels van Lazarus en de rijke man én de barmhartige Samaritaan zijn daar inderdaad glashelder over.
Maar het is even gemakkelijk én even fout om het katholieke geloof te reduceren tot een links-humanitaristisch discours. Judas (juist ja, diegene die Jezus zou verraden) merkte op dat de peperdure balsem die Maria in Bethanië over de voeten van Jezus uitgoot beter was verkocht om het geld aan de armen te geven. Maar Jezus antwoordde dat ze altijd armen bij hen zouden hebben, maar dat Hij niet altijd bij hen zou zijn. Van een doorsnee sociale werker verwacht je niet dat hij bij zijn afscheidsfeestje parfum ter waarde van een jaarloon over zijn voeten laat uitgieten. En uitspraken zoals “wie niet met mij is, is tegen mij” klinken allsbehalve ‘inclusief’ en ‘verdraagzaam’.
Het fundamentele probleem is echter niet een ‘linkse’ of ‘rechtse’ recuperatie van de Kerk, maar het feit dàt het geloof een weerloze speelbal is geworden van die ideologische links-rechts tegenstellingen. Het subtiele evenwicht dat schijnbaar onoverbrugbare tegenstellingen verenigt én overstijgt lijkt verloren te zijn gegaan, dus wordt er maar wat geschipperd tussen links en rechts. Maar zo’n vis noch vlees verhaal is net niét wat Chesterton bedoelde, en wordt dan ook genadeloos afgestraft met lege bolletjes op een stembiljet – én, wat onnoemelijk veel erger is, met lege kerken.
Nochtans zei Jezus ook duidelijk “mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde” en bevestigde hij tegenover Pilatus zonder verpinken zijn koningschap, waarmee Hij zijn doodvonnis tekende – INRI, bovenop het kruis, weet u wel? De Kerk is daar nog altijd bang voor haar eigen schaduw, maar als Christus de weg, de waarheid en het leven is, dan is Hij dat eveneens voor de samenleving. Anders wordt al de rest òòk ongeloofwaardig. Dan is Hij de subtiele weg tussen de links-rechts tegenstellingen, de waarheid in plaats van ideologische reducties, en het volle leven voor ons allemaal.
Michaël Bauwens
Michaël Bauwens 
Geef een reactie